همسویی و یکدلی مومنان
و در حال و روز مؤمنان گذشته فکر کنید، که چگونه در حال آزمایش و امتحان به سر بردند، *آیا بیش از همه مشکلات بر دوش آنها نبود؟* و آیا بیش از همه مردم در سختى و زحمت نبودند؟ و آیا از همه مردم جهان بیشتر در تنگنا قرار نداشتند.
فرعون‌هاى زمان، آنها را به *بردگى* کشاندند، و همواره بدترین شکنجه‌ها را بر آنان وارد کردند، و انواع تلخى‌ها را به کامشان ریختند، که این دوران ذلّت و هلاکت و مغلوب بودن، *تداوم یافت نه راهى وجود داشت که سرپیچى کنند، و نه چاره‌اى که از خود دفاع نمایند*
تا آن که خداوند، *تلاش و استقامت و صبر* در برابر ناملایمات آنها را، در راه دوستى خود، و قدرت تحمّل ناراحتى‌ها را براى ترس از خویش، مشاهده فرمود. آنان را از تنگناهاى بلا و سختى‌ها نجات داد، و ذلّت آنان را به عزّت و بزرگوارى، و ترس آنها را به امنیّت تبدیل فرمود و آنها را *حاکم و زمامدار و پیشواى انسانها* قرار داد، و آن قدر *کرامت و بزرگى* از طرف خدا به آنها رسید که *خیال آن را نیز در سر نمى‌پروراندند* پس اندیشه کنید که چگونه بودند آنگاه که: *وحدت اجتماعى داشتند، خواسته‌هاى آنان یکى، قلب‌هاى آنان یکسان، و دست‌هاى آنان مدد کار یکدیگر، شمشیرها یارى کننده، نگاه‌ها به یک سو دوخته، و اراده‌ها واحد و همسو بود.*
وَ تَدَبَّرُوا أَحْوَالَ اَلْمَاضِینَ مِنَ اَلْمُؤْمِنِینَ قَبْلَکُمْ کَیْفَ کَانُوا فِی حَالِ اَلتَّمْحِیصِ وَ اَلْبَلاَءِ أَ لَمْ یَکُونُوا أَثْقَلَ اَلْخَلاَئِقِ أَعْبَاءً وَ أَجْهَدَ اَلْعِبَادِ بَلاَءً وَ أَضْیَقَ أَهْلِ اَلدُّنْیَا حَالاً اِتَّخَذَتْهُمُ اَلْفَرَاعِنَةُ عَبِیداً فَسَامُوهُمْ سُوءَ اَلْعَذَابِ وَ جَرَّعُوهُمُ اَلْمُرَارَ فَلَمْ تَبْرَحِ اَلْحَالُ بِهِمْ فِی ذُلِّ اَلْهَلَکَةِ وَ قَهْرِ اَلْغَلَبَةِ لاَ یَجِدُونَ حِیلَةً فِی اِمْتِنَاعٍ وَ لاَ سَبِیلاً إِلَى دِفَاعٍ حَتَّى إِذَا رَأَى اَللَّهُ سُبْحَانَهُ جِدَّ اَلصَّبْرِ مِنْهُمْ عَلَى اَلْأَذَى فِی مَحَبَّتِهِ وَ اَلاِحْتِمَالَ لِلْمَکْرُوهِ مِنْ خَوْفِهِ جَعَلَ لَهُمْ مِنْ مَضَایِقِ اَلْبَلاَءِ فَرَجاً فَأَبْدَلَهُمُ اَلْعِزَّ مَکَانَ اَلذُّلِّ وَ اَلْأَمْنَ مَکَانَ اَلْخَوْفِ فَصَارُوا مُلُوکاً حُکَّاماً وَ أَئِمَّةً أَعْلاَماً وَ قَدْ بَلَغَتِ اَلْکَرَامَةُ مِنَ اَللَّهِ لَهُمْ مَا لَمْ تَذْهَبِ اَلْآمَالُ إِلَیْهِ بِهِمْ فَانْظُرُوا کَیْفَ کَانُوا حَیْثُ کَانَتِ اَلْأَمْلاَءُ مُجْتَمِعَةً وَ اَلْأَهْوَاءُ مُؤْتَلِفَةً وَ اَلْقُلُوبُ مُعْتَدِلَةً وَ اَلْأَیْدِی مُتَرَادِفَةً وَ اَلسُّیُوفُ مُتَنَاصِرَةً وَ اَلْبَصَائِرُ نَافِذَةً وَ اَلْعَزَائِمُ وَاحِدَةً
```
بخشی از خطبه قاصعه امیرالمومنین علیه السلام
خطبه ۱۹۲
